بنام خدا

گنجينه‌ای كه جان دوباره گرفت

نگار پاكدل :

بنای کهن گنجینه‌ی «میاندوآب» در استان آذربایجان غربی در سال 1346 خورشیدی گشایش یافت. بنای کنونی آن ساختمانی‌ست که در سال 1383 پس از بازسازی بنا و گسترش زیربنا در همان جای پیشین بازگشایی شد.   گنجینه‌ی «میاندوآب» یک گنجینه‌ی باستان‌شناسی است که در آن به نمایش آثار دوره‌های هزاره‌ی ششم پیش از میلاد (8000 سال پیش) تا دوره‌ی قاجاریه پرداخته شده است. اشیا این گنجینه از سنگ‌های ابسیدین، سفال، فلز، آجر، کاشی، شیشه، سکه است.   تیغه‌های سنگی از جنس ابسیدین نمونه‌های نخستین ابزار برنده مانند چاقو هستند که مورد استفاده‌ی اقوام نخستین بوده است. «ابسیدین»، سنگ آتشفشانی سیاه رنگی است که در جاهای آتشفشانی به فراوانی هست. از این تیغه‌های سنگی برای بریدن و پاره کردن و در کارهای روزمره بهره می‌جسته‌اند.   ظروف سفالین هزاره‌ی سوم، چهارم، پنجم و ششم پیش از میلاد که از بخش‌های «جلبر اسماعیل آباد» ، «تپه‌ی جلبر»، «تپه‌ی گیان نهاوند» و... به‌دست آمده‌اند نیز در این موزه هستند. این ظروف که با نقش‌های فراوان آراسته شده‌اند. هنرمند در کشیدن نقش‌ها، از طبیعت پیرامون آن دوره الهام گرفته است. نقش‌هایی که بر روی این ظروف کشیده شده‌اند مانند نقش بزکوهی، کوه، خورشید، پرنده و نی‌زار و... هستند. در این دوره خط هنوز کشف نشده بود و به همین شوند نقاشی بر روی ظروف بسیار مورد توجه بوده است.   ظروف سفالی که به هزاره‌ی نخست و دوم پیش از میلاد می‌رسد (در آغاز مرحله‌ی کشف خط) بیشتر ظروف ساده و بی‌نقش است. ظروف خاکستری رنگ که ویژه‌ی این دوره و یکی از نمادهای دوره‌ی(:عصر) آهن بوده است. ظروف سفالین این دوره افزون بر رنگ خاکستری، سادگی و بدون نقش بودن ویژگی دیگری نیز دارند و آن الهام گرفتن از طبیعت در ساخت خود ظرف و فرم آن است که از نگاره‌ی منقار پرندگان به ویژه پرندگان دریایی مانند مرغ ماهیخوار و پلیکان استفاده شده است. در هزاره‌ی نخست پیش از میلاد و در دوره‌ی هخامنشیان نیز ظروف کم و بیش به همان شکل پیشین کم‌نقش و بی‌نقش ساخته شده‌اند ولی رنگ سفال آن با دوره‌ی پیش از خودشان بسیار متفاوت است .   یکی از مهم‌ترین ظروفی که بسیار مورد استفاده بوده ظروفی است که به شکل حیوانات و سر حیواناتی چون شیر، گاو و بز کوهی طراحی و ساخته شده است و در آن‌ها نمایش آیین‌های مذهبی، آیین‌های خاک‌سپاری و آیین‌های تشریفاتی مورد استفاده بوده است. این ظروف در باستان‌شناسی «ریتون» خوانده می‌شود.   ظروف چینی در طرح‌ها و رنگ‌های گوناگون، کاشی‌های لعابدار زیبایی نیز در این موزه به چشم می‌خورد. کتاب‌های خطی و قلمدان‌ها که از هنر کتابت سخن می‌گویند، اشیا و لوازم کارزار از جنس مفرغ از دیگر اشیا موجود در این گنجینه است که هر کدام گوشه‌ای از دست ساخته‌های هنرمندان این دوران را به نمایش می‌گذارد . از دیگر اشیا این گنجینه، سکه‌هایی از دوران کهن است. جنس این سکه‌ها از نقره و مس و یک نمونه هم از جنس طلا است.   یاری‌نامه:   پورتال استان آذربایجان غربی

بنام خدا

  گروه مردم :

  شنبه 22 بهمن:

• 40 سال پس از شکست نهاوند، ایرانیان به دعوت مختار شمشیر برگرفتند، مورخان اروپایی ماه فوریه سال 683 میلادی را آغاز بپاخیزی مختار ابوعبیده ثقفی در عراق به خونخواهی حسین بن علی (ع) و یارانش نوشته اند و اضافه کرده اند که در اندک مدتی بیش از 20 هزار ایرانی با اسب و اسلحه به وی پیوستند و ظرف چهار سال بسیاری از لشکریان بنی امیه و سردارن اعزامی از شام (سوریه، لبنان و بخشی از فلسطین و ...) را از پای در آوردند. به نوشته این مورخان، قیام مختار فرصت مناسبی به ایرانیان داده بود تا با عربان که بر میهن آنان مسلط شده و نوه پیامبر اسلام را با شقاوت تمام مقتول ساخته و خانواده او را اسیر کرده بودند درآویزند.

  یکشنبه 23 بهمن:

• سالگشت درگذشت امیرتیمور گورکان، امیرتیمور گورکان که سه بار به ایران لشکر کشید 12 فوریه سال 1405 میلادی (23 بهمن ماه) در 69 سالگی در کزاخستان امروز درگذشت. [در ایران؛ قزاقستان نوشته می شود که با کوزاک = کزاکی = قزاق اشتباه می شود. کوزاکها که در اطراف دُن و دنیپر ـ روسیه و اوکراین ـ زندگی می کنند از اسلاوهای شرقی هستند، نه از تبار مردم کزاخستان. کوزاکهای روسیه و اوکراین پیش از انقلاب بلشویکی 1917، عمدتا پیشه سپاهیگری داشتند]. پس از درگذشت امیرتیمور، پیکر او به سمرقند منتقل و در گورگاهی که خود در این شهر ایران باستان ساخته بود مدفون شد. تیمور درجریان لشکرکشی به چین بود که بیمار شد و درگذشت.

  سه‌شنبه 25 بهمن:

• لشکرکشی چین به فرارود و شکست از لشکریان ایران، 14فوریه سال 102 میلادی (طبق محاسبات کرونیکل نگاران؛ چهاردهم فوریه و امسال، مصادف با 26 بهمن ماه) «وادی» امپراتور وقت چین با استفاده از فرصت درگیری ایران با رومیان در غرب، یک سپاه چهل هزار نفری از نیروهای خود را روانه منطقه فرارود کرد. این حمله در ناحیه فرغانه و در نیمه راه خجند به سمرقند، بدون نیاز به اعزام افراد پادگانهای تپورستان (مازندران)، آثرپاتیگان (آذربایجان)، توسط نیروهای محلی پارت (خراسان)، آریانا (هرات و غرب افغانستان امروز) و کهستان در هم شکسته شد و بسیاری از چینیان به اسارت درآمدند. اسیران چینی هدف حمله نظامی را به دست آوردن اسپان (چون حرف پ در الفبای عربی وجود ندارد به تدریج اسپ «اسب» نوشته شده است) دره فرغانه که بزرگتر از اسپان چین، نیرومند و پرطاقتند بیان کرده بودند.

  چهارشنبه 26 بهمن:

• روزی که خسروپرویز شاه ایران شد و با اشتباهات خود امپراتوری ساسانیان را بر باد داد، 15 فوریه سال 590 میلادی خسرو پرویز نوه خسروانوشیروان به عنوان بیست و دومین شاه ایران از دودمان ساسانیان در تالار بزرگ کاخ سلطنتی تیسفون (طاق کسری) تاجگذاری کرد. بزرگان وقت پدر او ـ هرمز چهارم را برکنار و بازداشت کرده بودند که بعدا کشته شد. هرمز را پیش از کشتن، نابینا کرده بودند. اسپهبد بهرام مهران (بهرام چوبین) این روش جا به جایی را یک توطئه اعلام کرد، پادشاه شدن خسروپرویز را نپذیرفت و تا تعیین پادشاه به روش درست، زمام اموررا به دست گرفت. خسروپرویز که چنین دید از تیسفون گریخت و برای جلب کمک به قسطنطنیه رفت. موریس امپراتور روم شرقی به این شرط که خسرو از ارمستان و لازیستان [منطقه ساحلی گرجستان که آبخیزستان ـ آبخیزیا ـ گوشه ای از آن بود] بگذرد حاضر شد نیروی نظامی دراختیار او بگذارد تا به شاهی بازگردد. این نیروی خارجی بهرام چوبین را به منطقه فرارود فراری داد. این رویداد ایرانیان را خشمگین ساخت و خسرو برای جبران اشتباه خود (توسل به خارجی) از فرصت قتل موریس به دست فوکاس سردار رومی استفاده کرد به سوریه و فلسطین لشکر کشید هر دو منطقه را به قلمرو ایران بازگردانید و سپس مصر را هم متصرف شد. 

  آدینه 28 بهمن:

• امپراتور روم که شرایط ایران برای ترک مخاصمه را پذیرفته بود با گاز زغال کشته شد، فلاویوس کلادیوس ژوویانوس (ژوویان) 17 فوریه سال 364 میلادی در راه بازگشت به ایتالیا، در آناتولی غربی (جنوب غربی ترکیه امروز) «گاز زغالی شد» و درگذشت. ژوویانوس 26 ژوئن سال 363 پس از مرگ ژولیان که در جنگ با شاپور دوم ـ شاه وقت ایران از دودمان ساسانیان مجروح و براثر شدت جراحت وارده درگذشته بود به سمت امپراتور انتخاب شده بود. درباره علت مرگ ژوویان؛ روایات، متعدد است. بیشتر مورخان نوشته اند که چون برغم مخالفت افسران ارتش روم، به شاپور دوم ـ شاه ساسانی ایران امتیاز فراوان داده بود طبق نقشه این افسران در اثنای خواب، زغال نیمسوز به خوابگاهش برده و اورا با [گاز زغال] مسموم کرده بودند. 

    برگرفته از تارنمای دکتر انوشیروان کیهانی زاده