بنام خدا
موبد پدرام سروشپور در سخنرانی بنياد جمشيد: |
|
● |
جهانيان ارزش «اوستا» را شناختهاند |
|
|
|
خبريار امرداد- نگار پاكدل : |
«اوستا، کتاب دینی زرتشتیان است، كتابی كه جهانیان ارزش آن را شناختهاند، به آن ارج میگذارند و از آن، درسها گرفتهاند و به جایگاههای بزرگ علمی و فرهنگی رسیدهاند. حال آن که خود ما این ارزشها را نميشناسيم و برخی نیز میخواهند این فرهنگ بزرگ را بیارج کنند.»
موبد پدرام سروشپور در نشستي با عنوان «سرگذشت اوستا» كه در بنياد جمشيد برپا بود، افزونبر سخنان بالا گفت: «بنا به تاریخ به دستور گشتاسب، اشوزرتشت، کتاب خود را بر 12هزار پوست گاو و یا بنابر دیگر روایات بر 12 هزار لوح زرین نوشت و آن را در گنج شاهی یا خزانهی آتشکدهاي در سمرقند گذاشت. در جایی دیگر آمده است که از اوستا نسخهای هم برداشته شد و آن را در دژنبشت پارس نگهداری میکردند. پس اوستا در 2 نسخه مکتوب بود، آن که در دژ بود با يورش اسکندر میسوزد و نابود ميشود و دیگری به دستور اسکندر به یونان برده میشود. یکی از پایههای پیشرفت یونان را اوستايي میدانند كه پس از اين تاخت و تاز به يونان برده شد. البته نکتههایی نیز برای اثبات این موضوع وجود دارد.»
وي در ادامه گفت: «پس از بيرون راندن مقدونیها، بلاش اشکانی نخستین کسی بود که تلاش کرد تا اوستا را گردآوری کند اما در جایی آمده که او تنها توانست يكسوم آن را گردآوری کند.»
موبد سروشپور با اشاره به يك رسالهي پهلوي گفت: «در یک نوشتهي پهلوی آمده است كه نسکهای اوستا در دودمان وهان(نیکان زرتشتی)پیوسته برجای بماند. اسکندر موبدان را کشت و تنها یکی از موبدان اوستا را به ياد سپرد و به سیستان رفت و بدینگونه کتاب دین به سیستان بازگشت و جز در سیستان آن را به سینه نسپردند.»
به گفتهي وي در زمان ساسانیان، اردشیر بابکان بار دیگر اوستا را گردآوری کرد و پس از وي، شاپور اول، پسر اردشیر همهي کتابهاي پزشکی، ستارهشناسی و... که به زبان اوستایی بود را در گنج شاهی گرد آورد. شاپور دوم، پسر هرمز برای تشخیص سره از ناسره یعنی این که کدام بخشهای گردآوري شده از اوستای باستان است نیز تلاش کرد و برای اثبات این که راه درست را رفته است، آزمایش ور گداخته را انجام داد. او از آن جا سرافراز بیرون آمد و این گونه اثبات کرد اوستای اصل را گردآوری کرده است.»
به باور سروشپور، خسروانوشیروان نیز نقش بسزایی در گسترش فرهنگ داشت چرا که اوستا را بخشبندی کرد در 21 نسک(3نسک 7تایی).
سروشپور کار باارزش زمان ساسانیان را اختراع خط دین دبیره دانست و گفت: «اين خط از کاملترین و باارزشترین خطهای فرهنگی جهان است.
اوستا در اروپا
سروشپور سپس به پيشينهي اوستا در اروپا پرداخت و گفت: «در 450 پیش از میلاد، هرودوت، نخستینبار از اوستا نام ميبرد. توماسهایدر، خاورشناس بزرگ دانشکاه آکسفورد نوشت: برای شناخت درست یک دین به منابع درونی و نوشتههای اصیل آن باید توجه کرد. او با این اشاره حرکتی در دانشمندان اروپایی پديد آورد که اگر دین زرتشت را میخواهند بشناسند باید کتاب اوستای زرتشتيان را بخوانند.»
اين موبد در ادامه افزود: «در سال 1757 «دوپرون» که در مدرسهی زبانهای شرق درس میخواند به هند رفت و از «موبد داراب کرمانی» خط و زبان اوستایی را آموخت و کتاب وندیدادي را که در آکسفورد بود خواند. او به فرانسه رفت و 180 دستنویس که دربارهي ترجمههای اوستا داشت را به کتابخانهی سلطنتی فرانسه سپرد و ترجمههایش را در مجلات گوناگون چاپ میكرد. وي در سال 1771 نخستين ترجمهی زند را منتشر کرد.»
به گفتهي سروشپور، «کلویکر» کتاب زند دوپرون را برای نخستینبار به آلمانی برگرداند و این چنین بود که اوستا به آلمان نیز راه یافت. «تیزخن»، باستانشناس نیز که از هواداران دوپرون بود در نوشتههایش آورده: کتابهایی که به زند نوشته شدهاند ردپای آشکاری هستند از نوشتههای کهن و از مردی فیلسوف که از گذشتههای دور جهان سخن میراند. منظور «تيزخن» از این فیلسوف اشوزرتشت، بود.
وي سپس افزود: «اواخر سدهی 19، دو گونه کار بر روی اوستا انجام شد، نخست کارهای زبانشناسی و سپس کارهایی تطبیقی. «گردنر» این دو گونه تفکر را به هم آمیخت و کاری شگرف و باارزش در شناخت اوستا ارایه داد.»
راه در جهان يكی است
پدرام سروسپور همچنين افزود: «چیزی که زرتشتیان والبته همهي پژوهشگران باور دارند این است که گاتها(17 سرود از 72 سرود اوستا) سرودههای خود اشوزرتشت هستند و جالب این که، این 17 سرود درست در ميانهي یسنا قرار گرفته است و دانشمندان اروپایی دریافتند که اوستا 2گونه ادبیات دارد، یک بخش بسيار کهن که همان گاتهاست و یک بخش نوینتر که همان یسنا است.»
وی در پايان گفت: «در همهی گاتها حکم یا شریعتی دینی را نمیبینید بلکه تنها آموزش است و پس از آن به شخص وامیگذارد بایدها و نبایدها را. گاتها اندیشهها را به فکر وامیدارد و از همه ارزشمندتر این که به فکر و اندیشهی انسانها احترام میگذارد. آموزش میدهد و میگوید راه را خودت برگزين. جالب آنکه در آخرین بند از یسنا(واپسين نوشته از هات 39) آمده که راه در جهان یکی است و آن راه راستی است و دیگر راهها بیراههاند.»
|
نظرات شما عزیزان: