یزد-نریمان یزدانی :

چم و مبارکه در گذشته 70 خانواده داشت و اینک 7 نفر ساکن دارد پیر ورهرام، پیر رهگذر، پیر سرو سلامت، پیر سرو دوتا،  پیر مراد همه در چم و مبارکه
این دفعه نوبت روستاهای چم و مبارکه بود که به معرفی اونها بپردازیم، فکر می‌کردم روستای کوچک و جمع و جوری باشه ولی هرچه پیش رفتیم آثار باستانی و مکان‌های دیدنی این روستاها بیشتر نمایان شدند و در نتیجه برنامه 1 ساعته ما تبدیل شد به یک برنامه 4 ساعته شد.
خانم گلستون یکی از اهالی خوش اخلاق و شیرین‌سخن این روستا راهنمای ما بودند. ایشان با روی گشاده از ما استقبال کردند و با همان لباس محلی که پوشش همیشگی افراد این روستا است به راهنمایی ما پرداختند.

پیر ورهرام
 
پیر ورهرام دارای یک سالن است که مراسم سفره شاه‌پری و پرسه و ... در آنجا برگزار می‌شود و هر شب خانم گلستون برای روشن کردن چراغ آن به این پیرون سر می‌زند. این پیرون دارای یک پسکم است. در این پیرون عکس تازه عروس و دامادها را هم گذاشته‌اند برعکس جاهای دیگر که بیشتر عکس درگذشتگان را می‌گذارند.

محل بعدی پیررهگذر بود که همیشه من را به یاد برگزاری جشن سده می‌اندازد البته طبق گقته خانم گلستون بزرگداشت زرتشت و جشن سده از 4 تا 5 سال پیش در اینجا برگزار می‌شود و امسال نیز میزبان این جشن پرشکوه خواهد بود. داستانی که درباره این پیرون نقل شده(یک روز اسب سواری به اسم ملک در اینجا می‌خوابد، یک نفر به خواب او می‌آید و به اومی‌گوید در مسیر مستقیم با اسب حرکت کند هرکجا اسب ایستاد آنجا رو بکند تا به آب برسد این آقا هم این‌کار را می‌کند و قناتی را ایجاد می‌کند که تا قبل از به وجود آمدن چاه‌های عمیق آب داشته است  و همچنان گهنبار آن خوانده می‌شود. در مسیری که این آقا حرکت کرده چهار پیرون ساخته شده به نام‌های پیر رهگذر و پیر سرو سلامت و پیر سرو دوتا و پیر مراد).
خانم گلستون وقتی درد دل می کرد از کم شدن جمعیت این روستا و باز شدن پای بعضی سودجویان می‌گفت که بعضی از وسایل خانه‌ها را به سرقت بردند و بعضی وقت‌ها بعد از استراحت در آنجا آشغال می‌ریزند و همه جا را کثیف می‌کنند.
این دو روستا دارای یک دخمه مشترک هستند که در پایین آن آرامگاه قرار دارد

پیررهگذر



پیررهگذر








 

سرو دوتا جزو مبارکه است که من از بعضی اهالی پیشتر شنیده بودم سرو مادر و دختره و هر دو 700 ساله هستند و به تازگی در حال بازسازی است. همچنین جاده آن آسفالت شده که جمعیت بیشتری را تابستان‌ها به آنجا می‌کشاند.

  پس از سرو دوتا به سراغ محله مبارک و مدرسه و درب‌مهر آنجا رفتیم که البته هردو در یک محل بوده و به هم راه دارند، در قدیم ابتدا دانش آموزان در درب‌مهر خدا را یاد کرده و سپس به مدرسه می‌رفتند. مدرسه واقعاً بزرگی بود که دارای کلاس‌ها و سکوهای نمایشی زیادی بود حیف که هم‌اکنون خالی از شور و هیجان و میز و صندلی است.

استخر آبی است که برای آبدهی مزارع روستای چم است

آب  انبار چم در مقابل سرو 4000 ساله چم قرار دارد که دارای 2 بادگیر است و همانند روستاهای دیگر خشک و بدون استفاده شده ولی در قدیم از آب قنات برای آبگیری آن استفاده می شده.

آب  انبار چم

آب  انبار چم

سرو چم در درب‌مهر و مدرسه چم قرار دارد که همانند مدرسه درب‌مهر مبارکه است ولی سرو داخل آن جلوه ویژه‌ای به آن داده است. مدرسه خدابخش آن در سال 1300 از سوی انجمن زرتشتیان بمبئی توسط آقای خدابخش خداداد چم تأسیس شده است.

فرتورها از سرور دهموبد است.