نيايشگاه كوروش بزرگ، چراگاه گوسپندان است

روستای پاسارگاد روستای بزرگی است با دشت‌های گسترده و آثار باستانی بسیار. ولی در کنار آثار ناموري مانند آرامگاه کوروش بزرگ، کاخ‌های پاسارگاد، نقش انسان بالدار، دژبانی و... تپه‌ای باستانی وجود دارد که روستاییان آن‌را به نام «تپه گوهر» می‌شناسند و شاید نام آن حتی برای کسانی که بارها به این منطقه سفر کرده باشند، ناآشنا باشد. روستاییان در باورهای خود می‌گویند که آنجا نیایشگاه کوروش بزرگ بوده است. برای رسیدن به آن باید از راه اصلی که به آرامگاه کوروش بزرگ پایان می‌یابد، به‌سوی یک راه فرعی در سوی چپ آرامگاه رفت. راه در آغاز، آسفالت است و در ادامه، راه خاکی است. به روستايي می‌رسيم. نزديك به پانزده دقیقه که پیش می‌رویم دشت‌های گسترده‌اي نمایان می‌شود. درون همين دشت پهناور، جايي است كه دورش را حصار‌های آهنی کشیده‌اند. این همان تپه‌گوهر است که در پایین آن، دو مکعب سنگی به چشم می‌خورد.
گویا همین مکان را کوروش بزرگ برای نیایش خود برگزیده بوده است. هر یک از مکعب‌ها نزديك به دو متر بلندی دارد و در کنار یکی از آنها پلکانی سنگی است که به بام مکعب می‌رسد. مکعب‌ها تو‌خالی هستند. هر دو مکعب از یک‌سو شکافته شده‌اند همچون خانه‌ای که سه سویش دیوار است و سوی چهارم دیوار ندارد. جای تیشه‌هایی که درون مکعب را خالی کرده روی دیوارها و سقف دروني مکعب پیداست.
تپه‌ي کنار آنها نیز پیداست که تپه‌ای باستانی است که هنوز کاوشي در آن انجام نشده است. از این جایگاه در زمان کوروش بزرگ چه استفاده‌ای می‌شده است؟ شاید کاوش‌ها نشان دهد. شاید اینجا نیز بخشی از کاخ‌های کوروش بزرگ بوده یا بخشی از شهر؟ اما آن‌چه از سخنان مردم روستا برمي‌آيد اينجا جایگاه نیایش كوروش بزرگ است.
البته سقف سیاه مکعب‌های تو‌خالی هم، که مي‌تواند نشان از نگهداری آتش در آنها باشد نيز می‌تواند دلیلی بر این گفته باشد.
اما این تپه‌ي باستانی که دورش هم حصار‌کشی شده، از گزند چوپانان در امان نمانده و شوربختانه آنها گوسپندان خود را در این جایگاه که هم ارزش تاریخی بسیاری دارد و هم می‌تواند ارزش مینوی بسیاری داشته باشد، مي‌چرانند.